Μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις στη Χειρουργική Ογκολογία και την Πυρηνική Ιατρική αποτελεί τα τελευταία χρόνια η βιοψία του λεμφαδένα φρουρού. Κι αυτό γιατί αποτελεί μια λιγότερο επεμβατική τεχνική, που οδηγεί στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς, περιορίζει τη νοσηρότητα μιας εκτεταμένης επέμβασης και βοηθά τον χειρουργό στο να καθορίσει ευκολότερα το χειρουργικό του πλάνο.
Μάλιστα, η διεγχειρητική βιοψία λεμφαδένα φρουρού (ταχεία βιοψία) θεωρείται μια ιδιαίτερα αξιόπιστη μέθοδος διάγνωσης, η διαγνωστική ακρίβεια της οποίας κυμαίνεται από 94% έως 98%. Η υπόθεση του λεμφαδένα φρουρού περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1977 στο καρκίνωμα του πέους και αργότερα μελετήθηκε σε ασθενείς με μελάνωμα.
Τι είναι ο λεμφαδένας φρουρός;
Τι είναι όμως ο λεμφαδένας φρουρός; Πρόκειται για τον πρώτο λεμφαδένα-φίλτρο της λέμφου, που έρχεται από τον αρχικό όγκο, αυτόν όπου οδηγούνται καρκινικά κύτταρα, αν φύγουν από τον όγκο, προτού ξεκινήσουν τη διασπορά τους.
Η θεωρία του λεμφαδένα φρουρού βασίζεται στην παραδοχή ότι ο πρώτος λεμφαδένας που δέχεται τη λεμφαγγειακή παροχέτευση ενός όγκου αποτελεί και τον πρώτο σταθμό λεμφογενούς διασποράς της νόσου. Έτσι, αν δεν εντοπιστεί μεταστατική νόσος στον λεμφαδένα φρουρό, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν μεταστάσεις σε όλο το λεμφικό δίκτυο της περιοχής.
Συν και πλην της βιοψίας του λεμφαδένα φρουρού
Στα θετικά της βιοψίας του λεμφαδένα φρουρού περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:
1. Οι πολύ πιο περιορισμένες άμεσες και απώτερες επιπλοκές (μετεγχειρητική λεμφόρροια, λεμφοίδημα, κτλ).
2. Η μικρή διάρκεια του χειρουργείου.
3. Η περιορισμένη νοσηρότητα, χάρη στον μειωμένο χρόνο του χειρουργείου.
4. Αρνητικό είναι το ότι για τη βιοψία του λεμφαδένα φρουρού πρέπει να υπάρχει οργανωμένο τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής με εξειδικευμένο εξοπλισμό.
Το πριν και το τώρα
Σε προγενέστερα χρόνια η συνήθης θεραπευτική διαχείριση των ογκολογικών ασθενειών γινόταν με την ολική χειρουργική εξαίρεση του όγκου, ενώ η πιο κλασική τεχνική σταδιοποίησης ήταν ο λεμφαδενικός καθαρισμός.
Πλέον η βιοψία του λεμφαδένα φρουρού χρησιμοποιείται όλο και συχνότερα ως τεχνική σταδιοποίησης για διάφορες κακοήθειες, ενώ εφαρμόζεται κατά κύριο λόγο σε ασθενείς με πρώιμο καρκίνο μαστού και μελάνωμα. Μάλιστα, τελευταία έχει βρει πεδίο εφαρμογής και σε ασθενείς με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου, αλλά και σε γυναικολογικούς όγκους. Είναι ενδεικτικό πως μεγάλα ιατρικά κέντρα έχουν καταργήσει τον λεμφαδενικό καθαρισμό, όταν διαπιστώνουν ότι ο λεμφαδένας φρουρός είναι αρνητικός για μεταστάσεις.
Η τεχνική της χαρτογράφησης του φρουρού λεμφαδένα είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τους γιατρούς στην προσπάθειά τους να σταδιοποιήσουν με ακριβέστερο τρόπο τον καρκίνο και να προγραμματίσουν την έκταση της εγχείρισης. Δύο είναι οι μέθοδοι για την τεχνική της χαρτογράφησης: η μπλε χρωστική και η ραδιενεργός. Σήμερα χρησιμοποιείται ο μικτός συνδυασμός, ώστε να μειωθούν τα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα.