Μια ξεχωριστή και σχετικά σπάνια κατηγορία είναι οι φυλλοειδείς όγκοι του μαστού, που έχουν σκληρή σύσταση και αναπτύσσονται όσο ο μαστός μεγαλώνει ηλικιακά. Οι φυλλοειδείς όγκοι μπορούν συνήθως να ψηλαφηθούν, χωρίς όμως τις περισσότερες φορές να είναι επώδυνοι. Σε ένα ποσοστό 60% με 80% είναι καλοήθεις, υπάρχει όμως και το ενδεχόμενο κακοήθειας και σε αυτή την περίπτωση ονομάζονται φυλλοειδή κυστεοσαρκώματα.
Οι κακοήθεις φυλλοειδείς όγκοι διαφέρουν από τους περισσότερους άλλους καρκίνους του μαστού, καθώς έχουν ομαλά όρια στην απεικόνιση. Οι μεταστάσεις τους είναι κυρίως αιματογενείς, ενώ συνήθως υποτροπιάζουν τοπικά.
Πάντως, εκτός από τις κατηγορίες των καλοηθών και των κακοηθών, με βάση την εικόνα των κυττάρων στο μικροσκόπιο, υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία. Η οριακή, όπου οι φυλλοειδείς όγκοι «ακροβατούν» μεταξύ καλοήθειας και κακοήθειας.
Οι φυλλοειδείς όγκοι μπορούν να αναπτυχθούν είτε πολύ γρήγορα είτε σταδιακά και συνήθως αφορούν γυναίκες μεταξύ 40 και 50 ετών, λίγο πριν την εμμηνόπαυση, χωρίς να αποκλείονται και οι μικρότερες ηλικίες.
Φυλλοειδείς όγκοι ή ινοαδένωματα;
Επειδή απεικονιστικά θυμίζουν ινοαδενώματα, είναι πολύ σημαντικό να διευκρινισθεί από την πρώτη στιγμή περί τίνος πρόκειται. Αυτό γίνεται με βιοψία, ώστε ο γιατρός να καταλήξει με σιγουριά αν πρόκειται για ινοαδένωμα ή φυλλοειδή όγκο.
Οι όγκοι αυτοί πρέπει να αφαιρούνται πάντα, καθώς είναι ετερογενείς εσωτερικά, ενώ υπάρχει η πιθανότητα να μετεξελιχθούν σε κακοήθεις. Είναι ενδεικτικό ότι υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να υποτροπιάσουν, εμφανίζοντας πιο κακοήθη μορφή από ότι αρχικά. Συγκεκριμένα, μπορεί ένας καλοήθης φυλλοειδής όγκος να υποτροπιάσει σε ενδιάμεσου τύπου (οριακή κατηγορία) και αυτός να υποτροπιάσει σε κακοήθη. Γι’ αυτό και οι γυναίκες με φυλλοειδείς όγκους πρέπει να εξετάζονται συχνά, αφού ακόμα και μετά την αφαίρεσή τους μπορεί να υπάρξει υποτροπή. Οι φυλλοειδείς όγκοι χρειάζονται πολύ μεγαλύτερα όρια εκτομής και συχνά απαιτούν μαστεκτομή. Είναι δε ευαίσθητοι στην ακτινοβολία, ενώ δεν ανταποκρίνονται στη χημειοθεραπεία.
Αντιμετώπιση
Το σημαντικότερο είναι να αποκλείσουμε την ύπαρξη κακοήθειας και αυτό επιτυγχάνεται με διαφόρων ειδών βιοψίες (βιοψία δια βελόνης, βιοψία δια ιστού).
Ο ειδικευμένος χειρουργός είναι αυτός που θα αποφασίσει τι είναι καλύτερο για την κάθε περίπτωση.